Đối thay Măng Lùng

Cách trung tâm huyện gần 40 km nhưng muốn lên tới làng phải mất hơn nửa ngày đường vì Măng Lùng nằm chót vót trên sườn núi Ngọc Linh cao 2.596 mét, mây mù giăng trắng bao phủ. Nơi đây có cây sâm Ngọc Linh – một loại dược liệu quí hiếm – đã giúp người dân thoát được đói nghèo và đang xây dựng cuộc sống giàu có. Bây giờ cả làng đều lo trồng sâm làm giàu, không phải phá rừng tỉa rẫy như trước đây. Ban đêm làng đã có điện thay sao (điện thủy luân), có âm nhạc thay tiếng thú rừng.

Người Măng Lùng kể rằng, trước đây cuộc sống đầy khó khăn, chật vật. Quanh năm bám rẫy trông ngô, trồng sắn nên tình trạng thiếu đói diễn ra thường xuyên. Cái bụng già làng không vui, cái thân lũ trẻ trong làng kiệt quệ. Cơm ăn không đủ no, áo mặc khong đủ ấm. Nhiều người cũng muốn tìm cho mình con đường làm ăn nhưng khổ nổi làng nằm ở địa hình dốc núi cao và quá xa xôi, hẻo lánh, nuôi bò thì bị chết vì rét lạnh, trồng lúa nước một năm chỉ cấy được 1 vụ, năng suất bấp bênh. Đời sống cơ cực, túng thiếu đủ bề.

           Thế nhưng kể từ hơn 15 năm trở lại đây, khi khoa học phát hiện và chứng minh cây Sâm Ngọc Linh là loại dược liệu quí hiếm trên thế giới, cuộc sống dân làng nơi đây đã thoát khỏi cảnh cơ cực. Làng Măng Lùng đã thay da, đổi thịt. Cái tên Măng Lùng ngày càng xuất hiện nhiều trên truyền thông. Người dân xứ sở sâm Ngọc Linh đã biết khai thác giá trị của cây thuốc quí để đổi lấy cuộc sống khá giả. Làng Măng Lùng có hơn 50 hộ gia đình với hơn 200 khẩu. Cả làng đều tham gia trồng sâm Ngọc Linh. Mỗi gia đình đều có từ 1 đến 2 vườn sâm. Việc đi nương, đi rẫy chỉ là phụ vào những ngày sâm rụi lá, ngủ đông. Hiện ở Măng Lùng nhà trồng nhiều nhất có tới 30 nghìn gốc sâm trên 10 năm tuổi, nhà ít nhất cũng được 1 nghìn gốc. Sâm được người dân trồng trên khu rừng già cách sau làng khoảng 1 giờ đi bộ. Hiện tại, giá sâm 10 năm tuổi thu mua tại vườn đạt từ 3 đến 4 triệu đồng 1 lạng. Đối những củ sâm có trọng lượng từ 1 lạng trở lên thì giá khoảng 4 đến 5 triệu đồng. Người trồng nhiều sâm Ngọc Linh nhiều nhất ở Măng Lùng là anh Nguyễn Văn Lượng. Hiện gia đình anh Lượng có 2 vườn sâm với số lượng hơn 20 nghìn cây trên 10 tuổi và gần 5 nghìn cây sâm giống với giá trị hàng chục tỉ đồng. Anh Lượng được mệnh danh là vui sâm Ngọc Linh ở Nam Trà My nhờ tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Năm ngoái gia đình anh tự bỏ ra hơn 500 triệu đồng để mua lưới thép B40 về rào quanh vườn rộng cả héc ta. Để tăng cường công tác bảo vệ, chống trộm và giúp người dân trong làng phát triển sâm thì anh Lượng cũng bán cây giống giá rẻ và thành lập chốt để cho 10 hộ gia đình ở Măng Lùng trồng sâm. Từ đây sẽ có đủ nhân công thay nhau chăm sóc, bảo vệ cho cây sâm quý.

Anh Nguyễn Văn Lượng trong ngôi nhà khang trang

Việc bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh đã mang lại nguồn lợi kinh tế đáng kể cho người Xê đăng ở Măng Lùng. Bình quân mỗi năm, có hộ gia đình thu từ 100 triệu đến gần 1 tỉ bạc. Từ đây, người dân đã biết sắm sửa, lo toang cho cuộc sống gia đình. Cả làng nhà nào cũng có ti vi, máy thủy luân, đầu đĩa... Một số hộ còn mua gạch men dưới xuôi lên lót nền nhà, mua chăn niệm lót ngủ cho ấm áp. Cạnh đó, hằng ngày các thương buôn đều cõng cá tươi, thịt, rau lên bán ngay tại làng để phục vụ nhu cầu tiêu dùng cho nhân dân. 

Sâm Ngọc Linh – Tương lại thịnh vượng cho làng Măng Lùng

          Ở Trà Linh, Măng Lùng được xem là làng khá giả nhất xã. Làng không còn hộ nghèo đói. Tinh thần đoàn kết trong nhân dân luôn được thắt chặt. Các hộ gia đình luôn biết giúp đỡ giống, chia sẻ kinh nghiệm trồng sâm để cùng nhau xây dựng cuộc sống sung túc. Là xứ sở cây sâm quý nên các hộ dân ở Măng Lùng chỉ chú trọng phát triển cây sâm để làm giàu. Từ những củ sâm Ngọc Linh quý hiếm mà ngôi làng Măng Lùng đã thực sự đổi thay rõ rệt. Nhà cửa được kiên cố, mức hưởng thu vật chất, tinh thần của đồng bào nâng cao. Và tới đây, khi đề án sâm Quốc gia triển khai đầu tư, chắc chắn Măng Lùng sẽ có thêm bước phát triển không ngừng khi hệ thống giao thông, điện lưới quốc gia, thông tin liên lạc… được đầu tư đồng bộ để biến xứ sở sương mù này trở thành thủ phủ sâm của cả nước, là điểm đến của các nhà khoa học, là nơi tìm hiểu khám phá của du khách thập phương về một ngôi làng huyền ảo trên đại ngàn Ngọc Linh.