Chủ động nguồn sâm giống

Theo ông Trịnh Minh Quý – Phó Giám độc Trung tâm sâm Ngọc Linh huyện Nam Trà My cho biết, cách đây 3 năm, huyện đã tiến hành thành lập vườn sâm giống tại Tắc Ngo với diện tích trên 10 héc ta từ nguồn ngân sách sự nghiệp thuộc Nghị quyết 30a của Chính phủ. Qua 3 năm chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật, vườn sâm này đã bắt đầu ra hoa và cho hạt giống. Ông Quý nói rằng, theo kinh nghiệm trồng sâm của bà con Xê Đăng thì cây sâm sau khi trồng dưới tán rừng già phải mất 5 năm mới ra hoa, kết trái. Nhưng sự kết hợp giữa khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm trồng sâm truyền thống ở vườn Tắc Ngo đã rút ngắn thời gian tạo giống cho cây sâm. Cùng có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng như các khu vực khác nhưng với cách chăm bón khoa học nên vườn sâm này sớm ra hoa cho hạt giống. Vì thế việc chọn khu vực này để thành lập vườn sâm giống là hướng đi đúng để bảo tồn nguồn gen cho sâm Ngọc Linh – Ông Quý khẳng định.

Còn theo ông chủ tịch UBND huyện Nam Trà My Hồ Quang Bửu cho biết, vườn sâm 100ha mà huyện đang xây dựng không chỉ là nơi cung ứng giống sâm cho các doanh nghiệp, nhân dân đầu tư trồng sâm thương phẩm trên diện tích đã quy hoạch mà đây còn là nơi bảo tồn nguồn sâm Ngọc Linh gốc. Huyện sẽ tiến hành lập hàng rào quanh diện tích 100ha và thành lập các chốt canh gác để chống trộm cũng như ngăn mọi sự xâm phạm trái phép từ bên ngoài, kể cả việc đưa sâm thương phẩm vào trồng. Mục đích là chỉ sử dụng giống sâm tại vườn để nhân giống, không để các giống sâm Ngọc Linh bên ngoài thụ phấn, lai tạp gây ảnh hưởng đến nguồn gen của vườn sâm. Ông Bửu nói rằng: Với lượng sâm hiện có thì không thể nào đủ giống mà cung ứng cho đề án phát triển 19 nghìn ha sâm cho nổi. Mình qui hoạch, kêu gọi đầu tư mà không có giống thì lấy gì người dân và doanh nghiệp đưa vào trồng. Khi có vườn sâm giống này thì từ nay đến năm 2020 sẽ giải quyết được bài toán cây giống. Chúng tôi cũng đang liên hệ với với các nhà khoa học đầu ngành để nghiên cứu, phân tích và xây dựng bản đồ gen gốc cho cây sâm. Từ đó có cơ sở bảo tồn cây sâm Ngọc Linh gốc được tốt nhất. Như thế thì chất lượng củ sâm trồng ra mới có giá trị kinh tế cao và đảm bảo dược chất phục vụ sức khỏe con người.

          Hiện việc nhân giống sâm Ngọc Linh theo phương pháp truyền thống có hai cách đó là gieo từ hạt và cắt mầm củ. Trong đó gieo từ hạt vẫn được áp dụng nhiều nhất bởi đây là cách sinh sản tự nhiên của cây sâm, hơn nữa một cây sâm giống bình quân mỗi năm cho hơn 10 hạt nên hiệu quả cao. Còn phương pháp cắt mầm từ củ đòi hỏi phải có kinh nghiệm nếu không sẽ ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng cây sâm.

Vườn sâm giống của nhân dân xã Trà Linh

Song hành với việc thành lập vườn sâm nhân giống theo cách truyền thống thì huyện Nam Trà My cũng đang liên kết với các nhà khoa học để triển khai phương pháp nhân giống nuôi cây mô tại Trung tâm sâm Ngọc Linh của huyện. Bước đầu phương pháp này cho những cây giống thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên ở vùng núi Ngọc Linh. Tuy nhiên phải chờ một thời gian nữa khi sâm cấy mô cho củ để đưa đi kiểm nghiệm dược chất mới đánh giá được hiệu quả kinh tế. Nhưng theo phân tích, đánh giá ban đầu thì sâm cấy mô vẫn có cấu trúc không thua kém sâm tự nhiên.

          Việc thành lập vườn sâm giống 100ha áp dụng 3 phương pháp sinh sản hứa hẹn đem lại nguồn cung ứng cây giống sâm Ngọc Linh đủ để thực hiện đề án phát triển cây sâm. Qua đó cũng cho thấy những bước đi hết sức bễn vững của huyện Nam Trà My trong việc xây dựng thương hiệu sâm Việt Nam và biến cây sâm Ngọc Linh thành cây kinh tế mũi nhọn để làm giàu cho người dân và đất nước.